DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMİ PROJESİ

Kadın hayatında gebelik ve doğum fizyolojik bir süreç olmasına rağmen psikolojik kaygıların yaşandığı gelişimsel bir kriz dönemidir. Bu dönemde anne ve baba adayları, doğum şekli, doğum sırasında gelişebilecek ağrılar, doğuma ilişkin çevreden duyulan olumsuz öyküler, bebek ve anne sağlığına ilişkin endişeler ve doğumdan sonra bebeğin bakımı ile ilgili kaygılar yaşayabilmektedirler.

Doğuma ilişkin kaygıları yüksek ve kendi doğumları hakkında bilgi sahibi olmayan kadınlar doğumu başarabilecek güçlerine inanmamakta ve doğumun kontrolünü tamamen sağlık personeline bırakmaktadır. Bunun sonucunda sezaryen ve müdahaleli doğum oranları artmaktadır. Sezaryen doğum, gerektiğinde anne ve bebek sağlığı için kurtarıcı bir operasyon olmasına rağmen vajinal doğum ile karşılaştırıldığında anne ve bebek sağlığı açısından birçok komplikasyonu barındırmaktadır. Son yıllarda Türkiye dünyadaki en yüksek sezaryen oranlarına sahip ülkeler arasındadır. Doğum öncesi eğitimlerin yetersiz olmasının bu yükselişe katkı sağlayan bir faktör olduğu düşünülmektedir. Nitekim Sağlık Bakanlığı bu eksikliği giderebilmek için öncelikle 2011 yılında "Anne Dostu Hastane Programı"nı başlatmış, ardından 2014 yılında tüm birinci ve ikinci basamak sağlık kuruluşlarında gebe eğitim sınıflarının oluşturulmasını gerekli görmüştür.

Gebelik, doğum ve doğum sonu dönemin sağlıklı ilerleyebilmesi için annenin bu dönemlere bilinçli olarak hazırlanması ve gerekli becerileri kazanması önemlidir. Anne ve baba adaylarının doğru ve yeterli bilgilendirilmesi için en uygun dönem doğum öncesi dönemdir. Gebeliğin erken dönemlerinden başlayarak anne ve baba adaylarının doğuma hazırlık eğitimlerine katılması yakın dönemde doğum ve doğum sonrası dönemin sağlıklı geçirilmesine gelecekte ise kadın ve ailenin yaşam kalitesinin yükseltilmesine şüphesiz katkı sağlayacaktır.

SORUMLULUK

Bu proje anne ve bebek sağlığının dolayısıyla toplum sağlığının geliştirilmesinde ve korunmasında gebelik, doğum ve doğum sonu süreçlerin sağlıklı geçirilmesinin gerekliliğinden yola çıkmıştır. Bu doğrultuda doğuma hazırlık eğitimlerine katılan anne ve baba adaylarını, gebelik, doğum ve doğum sonu süreç hakkında bilgilendirmek, bu dönemlerin sağlıklı geçmesi için gerekli becerileri kazandırmak dolayısıyla bu süreçlere fizyolojik, ruhsal ve zihinsel olarak hazırlanmalarını sağlamak amaçlanmıştır.

KAPSAM

Bu projede Dumlupınar Üniversitesi ve Kütahya Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün işbirliği ile yürütülecektir. Eğitim içerikleri Sağlık Bakanlığı’nın Gebe Okulu Yönergesi’ne bağlı kalınarak oluşturulacaktır. Ayrıca eğitimlerde farklı doğuma hazırlık felsefelerinden (Lamaze, Dick Read, bradley ve hipnobirthing) faydalanılacaktır.

Eğitimler Kütahya Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne bağlı "Gebe Okulu"nda yürütülecektir. Projede doğuma hazırlık eğitimi hakkında tecrübeli ve gönüllü eğitimciler yer alacaktır. Katılımcılar ise programa katılmak isteyen gönüllülerden oluşmaktadır. Eğitmenler ebe, fizyoterapist, hemşire ve psikologdan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından yürütülecektir.

Eğitim programı 6 oturum olmak üzere toplam 18 saatten oluşmaktadır. Birinci oturuma sadece gebeliğinin ilk üç ayında eğitime başvuranlar katılacaktır. Diğer 5 oturumda bütün katılımcılar yer alacaktır. Eğitimler eşli ve eşsiz olmak üzere iki farklı grupla yürütülecektir. Eğitimin başlatılabilmesi için eşsiz grupta en az 8, eşli grupta ise en az 6 gebe olmalıdır.

 Eğitim içerikleri oturumlara göre aşağıda listelenmiştir;

1.Oturum: Gebelik belirtileri, vücuttaki belirtiler, aşerme, gebelikte sık karşılaşılan problemler, gebelikte hijyen ve cinsel yaşam, gebelikte beslenme, vitamin destekleri, bulantı-kusma, gebelik psikolojisi ve gebelikte egzersizler.

2.Oturum: Doğum korkusunun nedenleri, korkunun doğuma etkileri, doğumda beden-zihin bağlantısı, korku-gerginlik ağrı döngüsü, doğum kasları.

3.Oturum: Doğumun başlama bulguları, doğum hormonları, doğumun aşamaları, aktif doğum pozisyonları, doğuma yardımcı gevşeme egzersizleri.

4.Oturum:  Sezaryen nedenleri, anne-bebek dostu sezaryen ve anestezi şekilleri, doğumda kullanılan müdahaleler, sağlık profesyonelleri ile iletişim geliştirme, gevşeme ve kas egzersizleri, endorfin masajı.

5.Oturum: Doğum videosu, bebekle bağ kurma, doğum tercihleri, doğum ortamının tanıtılması, gevşeme ve kas egzersizleri

6.Oturum: Emzirme ve anne sütünün önemi, lohusalık ve aile planlaması, bebek bakımı, bebek banyosu ve masajı, gevşeme ve kas egzersizleri

Eğitim takvimi önceden duyurulacaktır. Eğitim öncesinde ve sonrasında ise projenin etkinliğini değerlendirmek amacıyla gönüllü katılımcılara "Bireysel Özellikler Formu", "Doğum Tutum Ölçeği" ve "Bilgi Değerlendirme Formu" uygulanacaktır. Eğitime katılanların uzun dönem takiplerini yapabilmek için doğum sonu süreçte tele sağlık uygulaması kullanılarak "EdinburgPostnatal Depresyon Ölçeği" ile değerlendirmeleri yapılacaktır.

FAYDA

Gebe okulu kapsamında verilen doğuma hazırlık eğitimi;

Gebelerin daha bilinçli bir gebelik geçirmelerine ve doğum şekline daha bilinçli karar vermelerine katkı sağlayacaktır.
Spontan vajinal doğumun avantajlarını bilmelerine ve doğumu başarabilmek için bireysel güçlerine güven duymalarını sağlayacaktır.
Gebelik döneminde egzersizin doğum ve doğum sonu süreçteki faydalarının farkında olmalarını ve egzersizleri öğrenmelerini sağlayacaktır.
Doğumda etkili olan ilaç dışı yöntemleri öğrenmelerine ve doğum sırasında daha az ağrı ve korku duymalarına katkı sağlayacaktır.
Çiftlerin olumlu doğum deneyimi edinmelerine ve çevresi ile paylaşmasına dolayısıyla toplumdaki "korkunç doğum" algısının çürütülmesine destek olacaktır.
Gebenin öz yeterliliğine güvenmesine dolayısıyla anne isteğine bağlı sezaryen oranlarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
Gebelerin tıbbi müdahaleye gerek duymaksızın normal doğum yapmalarını böylelikle tıbbi müdahalelerin ülke ekonomisine getirdiği yüklerin azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
Sezaryen doğum yapması gereken gebenin sezaryenin getirdiği risklerin farkında olmalarını ve bilinçli sezaryen olmalarını sağlayacaktır.
Doğuma ilişkin korkuların azaltılmasını sağlayacaktır.
Doğum sonu dönemde depresyon görülme sıklığı azalacaktır.
Doğum sonu dönemde emzirmenin ve anne-bebek bağlanmasının erken dönemde gerçekleştirilmesine katkı sağlayacaktır.
Doğum sonu erken iyileşmenin sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Kadın ve ailenin sağlığının korunmasına ve geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
Anne Dostu Hastane Programı’nın yürütülmesine katkı sağlayacaktır.
Doğuma hazırlık sınıflarının yaygınlaştırılmasına katkı sağlayacak ve proje çıktıları ile doğuma hazırlık eğitiminin etkinliğine ilişkin kanıtlar sunacaktır. 

Öğr. Gör. Nilay YÜREKDELER ŞAHİN  Proje Yürütücüsü

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

Doç. Dr. Nadi KESKİN  Proje Danışman

Kadın Doğum A.D.

-Arş. Gör. Emel ELEM  Proje Yardımcısı

Ebelik Bölümü

-Arş. Gör. Ayşegül UNUTKAN  Proje Yardımcısı

Ebelik Bölümü